Skrócone wędzidełko języka, czyli ankyloglosja, jest wrodzoną anomalią, która w niektórych przypadkach znacznie ogranicza ruchomość języka. W gabinecie dość często spotykam się tym problemem.

Skrócenie wędzidełka języka występuje u około 1-10% dzieci, częściej u chłopców. Może być uwarunkowane genetycznie, czasami towarzyszy rozszczepom wargi i podniebienia oraz hipodoncji ( zmniejszonej liczbie zębów).

Charakterystyczne cechy ankyloglosji:

• Bardzo krótkie wędzidło języka, zaczynające się tuż przy jego końcówce
• Trudność z uniesieniem języka do góry – dziecko ma problem, by dotknąć językiem powierzchni górnych zębów
• Trudność z wysunięciem języka do przodu – najczęściej dziecko nie jest w stanie wysunąć języka dalej niż 1-2 mm za dolne siekacze
• Trudność z bocznymi ruchami języka
• Wysunięty do przodu język ma kształt serca – przez ciągnące od spodu wędzidło

U maluszków, które jeszcze nie potrafią wysunąć języka do przodu na naszą prośbę, wędzidło uważa się za przerośnięte, gdy nie jesteśmy w stanie umieścić palca między spodem języka a wyrostkiem zębodołowym. Niestety nie ma dowodów, by rozciąganie i ćwiczenie wędzidła powodowało jego wydłużenie.

Co może wskazywać na ograniczoną ruchomość języka u dziecka?

• Trudności z karmieniem noworodka
• Większe dziecko ma trudności z prawidłową wymową czy oblizywaniem warg

Noworodki, u których stwierdza się przerośnięte wędzidło języka, często są w stanie ssać pierś, jednak w tych przypadkach częściej występują zranienia brodawki sutkowej czy problemy z odpowiednim jej chwyceniem. Problemy z odpowiednim chwyceniem brodawki przez dziecko mogą prowadzić do braku przyrostu masy ciała maluszka. Jeśli po stabilizacji laktacji wciąż występują z nią problemy – warto skonsultować się z Certyfikowanym Doradcą Laktacyjnym. Po wykluczeniu możliwych problemów, może się okazać, że u maluszka konieczne jest chirurgiczne podcięcie wędzidełka języka (co też niekoniecznie rozwiązuje problem; niestety mało jest dowodów naukowych na to, by podcięcie wędzidełka rzeczywiście pomagało w rozwiązaniu problemów z karmieniem piersią).

Mowa

Wpływ ankyloglosji na mowę nie jest jasno określony. Wiadomo, że może powodować problemy, ale nie opóźnia początku mowy. Problemy mogą się pojawić przy wymawianiu przez dziecko na przykład: „t,” „d,” „z,” „s,” „th,” „n,” czy „l”. Problemy z wymową mogą nie zostać zauważone przez rodziców. Po zdiagnozowaniu krótkiego wędzidełka języka warto udać się do logopedy, by sprawdzić, czy mowa rozwija się prawidłowo. Nawet przy występującej ankyloglosji, logopeda jest w stanie nauczyć dziecko układać język tak, by jego mowa nie różniła się od mowy dzieci, które tego problemu nie mają.

Inne problemy

Jak wcześniej wspomniałam, dzieci z krótkiem wędzidełkiem języka mogą mieć problemy z oblizywaniem wargi czy nawet oblizywaniem resztek pokarmów zalegających na zębach: to ostatnie może niestety prowadzić do rozwoju zapalenia dziąseł. Co więcej trudność może się pojawiać podczas jedzenie lodów czy graniu na niektórych instrumentach.

Czasami, z pomocą Certyfikowanego Doradcy Laktacyjnego, a potem logopedy, udaje się uniknąć chirurgicznego podcięcia języka. Z punktu widzenie ortodoncji, podcięcie wędzidełka języka może być konieczne gdy ciągnące wędzidło powoduje rozsuwanie się dolnych siekaczy (mlecznych a potem stałych), co zaburza estetykę uśmiechu pacjenta.

Zabieg chirurgiczny

W kwestii samego zabiegu chirurgicznego: optymalny czas jego przeprowadzenia nie jest określony. Część lekarzy uważa, że najlepiej wcześnie podciąć wędzidło jeszcze u niemowlaka, inni: że po 4tym roku życia. Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie. Tutaj należy podkreślić, że celem zabiegu chirurgicznego jest poprawa ruchomości języka, a nie jego kształtu – często po zabiegu język wciąż ma kształt serca.

Zabieg chirurgiczny może polegać na podcięciu wędzidełka nożem elektrycznym, lub na całkowitej plastyce wędzidła. Ten drugi zabieg jest przeprowadzany gdy ten pierwszy nie przyniesie zamierzonego efektu. Pierwszy zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, drugi w znieczuleniu ogólnym.

Źródła:

1. Messner AH, Lalakea ML. Ankyloglossia: controversies in management. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2000; 54:123.
2. Brinkmann S, Reilly S, Meara JG. Management of tongue-tie in children: a survey of paediatric surgeons in Australia. J Paediatr Child Health 2004; 40:600.
3. Mills N, Pransky SM, Geddes DT, Mirjalili SA. What is a tongue tie? Defining the anatomy of the in-situ lingual frenulum. Clin Anat 2019; 32:749.
4. Hall DM, Renfrew MJ. Tongue tie. Arch Dis Child 2005; 90:1211.
5. Cinar F, Onat N. Prevalence and consequences of a forgotten entity: ankyloglossia. Plast Reconstr Surg 2005; 115:355.
6. Messner AH, Lalakea ML, Aby J, et al. Ankyloglossia: incidence and associated feeding difficulties. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2000; 126:36.
7. Segal LM, Stephenson R, Dawes M, Feldman P. Prevalence, diagnosis, and treatment of ankyloglossia: methodologic review. Can Fam Physician 2007; 53:1027.
8. Hogan M, Westcott C, Griffiths M. Randomized, controlled trial of division of tongue-tie in infants with feeding problems. J Paediatr Child Health 2005; 41:246.
9. Ricke LA, Baker NJ, Madlon-Kay DJ, DeFor TA. Newborn tongue-tie: prevalence and effect on breast-feeding. J Am Board Fam Pract 2005; 18:1.
10. Ballard JL, Auer CE, Khoury JC. Ankyloglossia: assessment, incidence, and effect of frenuloplasty on the breastfeeding dyad. Pediatrics 2002; 110:e63.
11. Lalakea ML, Messner AH. Ankyloglossia: does it matter? Pediatr Clin North Am 2003; 50:381.
12. Ruffoli R, Giambelluca MA, Scavuzzo MC, et al. Ankyloglossia: a morphofunctional investigation in children. Oral Dis 2005; 11:170.
13. Kantaputra PN, Paramee M, Kaewkhampa A, et al. Cleft lip with cleft palate, ankyloglossia, and hypodontia are associated with TBX22 mutations. J Dent Res 2011; 90:450.
14. Walsh J, Tunkel D. Diagnosis and Treatment of Ankyloglossia in Newborns and Infants: A Review. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg 2017; 143:1032.
15. Pransky SM, Lago D, Hong P. Breastfeeding difficulties and oral cavity anomalies: The influence of posterior ankyloglossia and upper-lip ties. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2015; 79:1714.
16. Douglas PS. Rethinking „posterior” tongue-tie. Breastfeed Med 2013; 8:503.
17. Santa Maria C, Aby J, Truong MT, et al. The Superior Labial Frenulum in Newborns: What Is Normal? Glob Pediatr Health 2017; 4:2333794X17718896.
18. Ray S, Golden WC, Walsh J. Anatomic Distribution of the Morphologic Variation of the Upper Lip Frenulum Among Healthy Newborns. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg 2019.
19. Kotlow LA. Diagnosing and understanding the maxillary lip-tie (superior labial, the maxillary labial frenum) as it relates to breastfeeding. J Hum Lact 2013; 29:458.
20. Lalakea ML, Messner AH. Ankyloglossia: the adolescent and adult perspective. Otolaryngol Head Neck Surg 2003; 128:746.
21. National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) interventional procedure guidance [IPG149]. Division of ankyloglossia (tongue-tie) for breastfeeding. Available at: https://www.nice.org.uk/guidance/ipg149/chapter/1-Guidance (Accessed on June 09, 2016).
22. Joseph KS, Kinniburgh B, Metcalfe A, et al. Temporal trends in ankyloglossia and frenotomy in British Columbia, Canada, 2004-2013: a population-based study. CMAJ Open 2016; 4:E33.
23. Forlenza GP, Paradise Black NM, McNamara EG, Sullivan SE. Ankyloglossia, exclusive breastfeeding, and failure to thrive. Pediatrics 2010; 125:e1500.
24. Dollberg S, Botzer E, Grunis E, Mimouni FB. Immediate nipple pain relief after frenotomy in breast-fed infants with ankyloglossia: a randomized, prospective study. J Pediatr Surg 2006; 41:1598.
25. Geddes DT, Langton DB, Gollow I, et al. Frenulotomy for breastfeeding infants with ankyloglossia: effect on milk removal and sucking mechanism as imaged by ultrasound. Pediatrics 2008; 122:e188.
26. Power RF, Murphy JF. Tongue-tie and frenotomy in infants with breastfeeding difficulties: achieving a balance. Arch Dis Child 2015; 100:489.
27. Messner AH, Lalakea ML. The effect of ankyloglossia on speech in children. Otolaryngol Head Neck Surg 2002; 127:539.
28. Francis DO, Krishnaswami S, McPheeters M. Treatment of ankyloglossia and breastfeeding outcomes: a systematic review. Pediatrics 2015; 135:e1458.
29. O’Shea JE, Foster JP, O’Donnell CP, et al. Frenotomy for tongue-tie in newborn infants. Cochrane Database Syst Rev 2017; 3:CD011065.
30. Kummer AW. Ankyloglossia: To Clip or Not to Clip? That’s the Question. http://leader.pubs.asha.org/article.aspx?articleid=2278327 (Accessed on February 05, 2017).
31. Webb AN, Hao W, Hong P. The effect of tongue-tie division on breastfeeding and speech articulation: a systematic review. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2013; 77:635.
32. Chinnadurai S, Francis DO, Epstein RA, et al. Treatment of ankyloglossia for reasons other than breastfeeding: a systematic review. Pediatrics 2015; 135:e1467.
33. Fiorotti RC, Bertolini MM, Nicola JH, Nicola EM. Early lingual frenectomy assisted by CO2 laser helps prevention and treatment of functional alterations caused by ankyloglossia. Int J Orofacial Myology 2004; 30:64.
34. Froom SR, Stewart J. Novel local anaesthetic analgesic technique for tongue-tie. Anaesthesia 2007; 62:97.
35. Ghaheri BA, Cole M, Fausel SC, et al. Breastfeeding improvement following tongue-tie and lip-tie release: A prospective cohort study. Laryngoscope 2017; 127:1217.
36. Masaitis NS, Kaempf JW. Developing a frenotomy policy at one medical center: a case study approach. J Hum Lact 1996; 12:229.
37. Griffiths DM. Do tongue ties affect breastfeeding? J Hum Lact 2004; 20:409.
38. Interventional procedures overview – division of anklyloglossia (tongue-tie) for breastfeeding. www.nice.org.uk/ip279overview (Accessed on June 25, 2008).
39. Amir LH, James JP, Beatty J. Review of tongue-tie release at a tertiary maternity hospital. J Paediatr Child Health 2005; 41:243.
40. Ottawa (ON): Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health. Frenectomy for the Correction of Ankyloglossia: A Review of Clinical Effectiveness and Guidelines, CADTH Rapid Response Reports, 2016.
41. Tecco S, Baldini A, Mummolo S, et al. Frenulectomy of the tongue and the influence of rehabilitation exercises on the sEMG activity of masticatory muscles. J Electromyogr Kinesiol 2015; 25:619.