Czy oddychanie wpływa na to jak wygląda nasz zgryz i nasza twarz?

Na początku, chciałabym zwrócić Waszą uwagę na bardzo ważną kwestię. Nasze zęby i nasz zgryz, nie są oddzielną jednostką, którą powinniśmy analizować bez wzięcia pod uwagę otaczających ich struktur. To, jak w przyszłości będzie wyglądał zgryz dziecka, zależy od tego, jak rozwija się ono będąc jeszcze maleńkim zarodkiem i następnie od tego, jak na dalszy rozwój dziecka wpływa po porodzie otaczające go środowisko. 

Nie mamy wpływu na to, w jaki sposób rozwiną się i połączą kości czaszki dziecka przed jego narodzinami. Podkreślam to, ze względu na to, że warto mieć świadomość, że nie u każdego jesteśmy w stanie idealnie ustawić zgryz. Nie będziemy przecież przemieszczać kości czaszki, tak by uzyskać idealną symetrię, prawda? Nie mam tutaj na myśli retrogenii i progenii, które można korygować łącząc leczenie ortodontyczne z chirurgią ortognatyczną, czy innych rozległych wad szczękowo-twarzowych. Mam na myśli mniejsze asymetrie, które pozornie nie mają jasnego pochodzenia u danego pacjenta. Z niektórymi ograniczeniami dotyczącymi zmiany naszego wyglądu musimy się po prostu pogodzić.

W leczeniu ortodontycznym każdej wady zgryzu kluczowa jest diagnostyka. Współczesne metody obrazowania pozwalają dokładnie sprawdzić jak wygląda czaszka pacjenta, jak wyglądają jego drogi oddechowe. Często, aby dobrze zdiagnozować problem pacjenta i zaplanować leczenie ortodontyczne, konieczne jest przeprowadzenie kilku konsultacji u różnych specjalistów. 

Oddychanie przez usta może być spowodowane przez różne czynniki, takie jak: uwarunkowania genetyczne, niedrożność nosa (różnego rodzaju: przegroda, polipy, zrosty, alergie), zapalenia zatok, warunki klimatyczne, pozycja snu, karmienie w okresie niemowlęcym, przerost migdałków.

Dzieci i dorośli, którzy oddychają przez usta zwykle mają charakterystyczne cechy, takie jak:

1. Niskie napięcie mięśni otaczających usta
2. Cofniętą żuchwę
3. Długą twarz
4. Podkrążone oczy.
5. wąski górny łuk zębowy o kształcie litery „V”
6. Często występujące zgryzy krzyżowe
7. Cofnięta kość gnykowa.

Wygląd ten wynika z faktu, że brak drożności górnych dróg oddechowych powoduje zmianę położenia całej głowy pacjenta (tak, by zwiększyć pojemność dróg oddechowych). Pacjenci wysuwają głowę do przodu, co zmienia napięcie mięśni głowy, szyi i całego kręgosłupa. Język w pozycji spoczynkowej, zamiast znajdować się na podniebieniu, układa się na dnie jamy ustnej. Takie położenie języka wpływa na zmianę napięcia mięśni dna jamy ustnej oraz napięcia mięśni szyi. 

Pacjenci, u których występują zaburzenia oddychania wymagają konsultacji laryngologicznej i ewentualnego leczenia laryngologicznego.

Według niektórych badań, oddychanie przez usta ma wpływ nie tylko na położenie żuchwy względem szczęki, ale też na to, w jaki sposób pozycjonują się kości szczęki względem podstawy czaszki. Badania wykazują też, że w momencie, kiedy czynnik powodujący oddychanie przez usta zostaje usunięty, rozwój szkieletowy pacjenta ulega poprawie. 

Czy zgryz ulegnie poprawie jedynie po usunięciu czynnika utrudniającego oddychanie? Niestety nie. Na ogół po usunięciu tego czynnika, należy wdrożyć leczenie ortodontyczne oraz jednocześnie terapię fizjoterapeutyczną oraz logopedyczną. 

Zaburzenia zgryzu u pacjentów z problemami oddechowymi rozwijają się przez dłuższy czas. Zmiana położenia szczęk wynikająca z leczenia ortodontycznego, często wymaga adaptacji i zmiany napięcia mięśniowego, w czym ogromnie pomaga terapia logopedyczna oraz fizjoterapeutyczna. To jak oddychamy wpływa na postawę całego ciała.

Problemy oddechowe dotyczą nie tylko dzieci. U dorosłych zaburzenia oddychania mogą być bardziej uciążliwe niż u dzieci oraz mogą mieć większe konsekwencje, związane między innymi z zaburzeniami snu. 

Co powinno zwrócić naszą uwagę u dziecka?

• oddychanie przez usta
• wsuwanie języka między zęby
• wysuwanie głowy do przodu
• chrapanie
• podkrążone oczy
• hiperreaktywność dziecka w ciągu dnia ( często świadcząca u dzieci o zaburzeniach snu)
• zgryz krzyżowy

Jeśli problemy te dotyczą bardzo małych dzieci, w pierwszej kolejności należy zgłosić się do lekarza laryngologa i wykonać badanie fiberoskopowe jamy nosowo-gardłowej, które pozwala na ocenę migdałków, ujść trąbek słuchowych oraz ujść zatok przynosowych. Dzięki temu, można dokładnie zdiagnozować pacjenta, co pozwala na szybkie zaplanowanie leczenia i ograniczenie dalszego rozwijania się wady zgryzu i postawy. U dorosłych pacjentów również można wykonać takie badanie. Jeśli problemem jest nie tylko oddychanie przez usta, ale też chrapanie, po wizycie u laryngologa warto zgłosić się do Poradni Leczenia Zaburzeń Snu.

Pozostałe pytania z sesji Q&A:

1. 2,5 roku zgryz krzyżowy obustronny logopeda kieruje do ortodonty, czy jest sens? – tak jak napisałam powyżej, najpierw należy wykonać diagnostykę laryngologiczną (badanie endoskopowe) i zastosować się do leczenia zaleconego przez lekarza laryngologa. Leczenie ortodontyczne wymaga współpracy pacjenta i często w tym wieku nie jest możliwe.

2. Jak z wadami i zgryzu i oddychaniem łączy się napięcie języka. – Przy oddychaniu przez usta język leży na dnie jamy ustnej co znacząco zmienia jego napięcie. 

3. Jak sprawdzić czy wada wpływa na oddychanie? Jakie badanie jest potrzebne. – konsultacja ortodontyczna, konsultacja laryngologiczna i ewentualnie inne badania zalecone przez lekarzy w zależności od wyników konsultacji.

4. Czy problem z oddychaniem dotyczy tylko dzieci. – bardzo często problemy oddechowe dotyczą pacjentów dorosłych.

5. Czy retrogenia powoduje gorszą jakość oddychania czy po operacji obuszczękowej to się poprawi.- Pacjenci, u których zdiagnozowano retrogenię, często mają obniżoną pojemność dróg oddechowych. Wysunięcie szczęk do przodu względem podstawy czaszki ma wpły na poprawę oddychania. 

6. Czy są sytuacje w których oddychanie dziecka wynika tylko z wąskiego podniebienia i czy leczenie orto może to zmienić. – wąskie podniebienie rozwija się w związku z tym jak pacjent oddycha. Najpierw konieczna jest dokładna diagnostyka laryngologiczna (badanie fiberoskopowe),a dopiero po rozwiązaniu problemów laryngologicznych: leczenie ortodontyczne.

7. Progenia, krzywa przegroda, bezdech – pacjenci cierpiący z powodu bezdechów wymagają dokładnej kompleksowej diagnostyki oraz często leczenia: laryngologicznego, ortodontycznego oraz pełnej diagnostyki i leczenia w Poradni Leczenia Zaburzeń Snu.

8. Jak wygląda leczenie wąskiego podniebienia u 5/6 latków. – wszystko zależy od diagnozy. U każdego pacjenta plan leczenia może być inny, w zależności od tego, co spowodowało zwężenie podniebienia, jakie leczenie laryngologiczne jest potrzebne, jak wygląda twarz pacjenta, jak wygląda zgryz pacjenta, czy występują problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi…

Polecam post na temat obturacyjnego bezdechu sennego u dzieci: https://doktoraparatka.pl/obturacyjny-bezdech-senny-osa-u-dzieci/