Bruksizm polega na nieświadomym zaciskaniu szczęk i zgrzytaniu zębami. Najczęściej ma miejsce podczas snu (podczas faz NREM), ale może też występować w ciągu dnia. Dotyczy 15-24% dzieci, najczęściej między 7 a 10 rokiem życia (rzadko utrzymuje się do okresu nastoletniego). Występowanie bruksizmu u dzieci jest powiązane ze stresem i zaburzeniami snu (obturacyjny bezdech senny, o którym pisałam tutaj: https://doktoraparatka.pl/obturacyjny-bezdech-senny-osa-u-dzieci/ ). Co ciekawe, bruksizm u dzieci nie wymaga leczenia i często sam przemija.

Czynniki ryzyka pojawienia się bruksizmu:

• Zaburzenia snu ( w szczególności obturacyjny bezdech senny)
• Zaburzenia psychiatryczne
• Stany lękowe
• Stres
• Przewlekłe stosowanie niektórych leków
• ADHD

Dowiedziono, że u osób, u których zdiagnozowano obturacyjny bezdech senny i które cierpią z powodu bruksizmu, pomaga leczenie bezdechu połączone z usunięciem migdałków.

Bruksizm nocny dotyczy 8% dorosłych. Prawdopodobnie jego występowanie jest związane z pobudzeniem autonomicznego układu nerwowego.

Do czego może przyczynić się bruksizm?

• Do znacznego starcia powierzchni zębów
• Do porannego bólu szczęk
• Do bólu głowy
• Do szczękościsku

Jak leczyć bruksizm?

Część pacjentów, u których diagnozowany jest bruksizm nie wymaga leczenia ze względu na bardzo łagodne dolegliwości.

U osób dorosłych, które zgłaszają dolegliwości bólowe, stosuje się szyny, które mają za zadanie rozklinować zęby, czyli odizolować od siebie górny i dolny łuk zębowy. Szyna zapobiega ścieraniu się szkliwa oraz zmieniając układ między szczękami ma wpływ na zmniejszenie napięcia mięśni. Szyna zgryzowa może być zakładana na górny lub dolny łuk.

Szyna zgryzowa nie ma wpływu na zmniejszenie częstotliwości występowania bruksizmu. Wielu pacjentów zgłasza zmniejszenie nasilenia porannych dolegliwości bólowych podczas codziennego użytkowania szyny.

Głównym zadaniem szyny zgryzowej jest zabezpieczenie zębów podczas zaciskania i zgrzytania. Szyna może ulegać znacznemu starciu podczas użytkowania, dlatego warto raz na jakiś czas pokazać ją swojemu dentyście.

Sama noszę szynę na górny łuk zębowy od ponad 10 lat. Nie wyobrażam sobie funkcjonowania bez niej 🙂

Jak dbać o szynę?

Można ją moczyć raz na jakiś czas w roztworze odkamieniającym (np. Corega Tabs)

Po umyciu przechowywać na sucho (przechowywanie w szklance z wodą może sprzyjać rozwojowi grzybów).

Poza klasycznymi szynami zgryzowymi istnieją też MADs – mandibular advancement devices, czyli specjalnie skonstruowane szyny wysuwające żuchwę. Stosuje się je u pacjentów, u których występuje obturacyjny bezdech senny(OSA, OBS), a wysunięcie żuchwy ku przodowi u tych pacjentów zwiększa drożność dróg oddechowych. Szyny takie wykonuje wykwalifikowany dentysta, który następnie kontroluje pacjenta co kilka miesięcy. Klasyczne szyny zgryzowe nie są zalecane u tych pacjentów.

Kiedy szyna nie działa

U pacjentów, u których dolegliwości bólowe nie przemijają, pomimo zastosowania szyny zgryzowej, zaleca się terapię prowadzoną przez fizjoterapeutę (która zwykle daje bardzo dobre efekty). W skrajnych przypadkach, kiedy ból jest nie do zniesienia można zastosować botox ( aczkolwiek nie powinno się go stosować długoczasowo; badania pokazują, że przewlekłe wstrzykiwanie botoxu w mięśnie żwacze wpływa na zmniejszenie gęstości kości w głowie żuchwy).

Źródła:

• American Academy of Sleep Medicine. International Classification of Sleep Disorders: Diagnostic and Coding Manual, 3rd ed, American Academy of Sleep Medicine, Westchester, IL 2014.
• Lobbezoo F, Ahlberg J, Glaros AG, et al. Bruxism defined and graded: an international consensus. J Oral Rehabil 2013; 40:2.
• Manfredini D, Winocur E, Guarda-Nardini L, et al. Epidemiology of bruxism in adults: a systematic review of the literature. J Orofac Pain 2013; 27:99.
• Lavigne GJ, Montplaisir JY. Restless legs syndrome and sleep bruxism: prevalence and association among Canadians. Sleep 1994; 17:739.
• Ohayon MM, Li KK, Guilleminault C. Risk factors for sleep bruxism in the general population. Chest 2001; 119:53.
• Laberge L, Tremblay RE, Vitaro F, Montplaisir J. Development of parasomnias from childhood to early adolescence. Pediatrics 2000; 106:67.
• Cheifetz AT, Osganian SK, Allred EN, Needleman HL. Prevalence of bruxism and associated correlates in children as reported by parents. J Dent Child (Chic) 2005; 72:67.
• Garde JB, Suryavanshi RK, Jawale BA, et al. An epidemiological study to know the prevalence of deleterious oral habits among 6 to 12 year old children. J Int Oral Health 2014; 6:39.
• Petit D, Touchette E, Tremblay RE, et al. Dyssomnias and parasomnias in early childhood. Pediatrics 2007; 119:e1016.
• Hesselbacher S, Subramanian S, Rao S, et al. Self-reported sleep bruxism and nocturnal gastroesophageal reflux disease in patients with obstructive sleep apnea: relationship to gender and ethnicity. Open Respir Med J 2014; 8:34.
• Hicks RA, Lucero-Gorman K, Bautista J, Hicks GJ. Ethnicity and bruxism. Percept Mot Skills 1999; 88:240.
• Tan MWY, Yap AU, Chua AP, et al. Prevalence of Sleep Bruxism and Its Association with Obstructive Sleep Apnea in Adult Patients: A Retrospective Polysomnographic Investigation. J Oral Facial Pain Headache 2019; 33:269–277.
• Saito M, Yamaguchi T, Mikami S, et al. Weak association between sleep bruxism and obstructive sleep apnea. A sleep laboratory study. Sleep Breath 2016; 20:703.