Reakcja alergiczna polega na nadmiernej reakcji układu odpornościowego na pojawienie się obcej substancji. Alergie u pacjentów poddawanych leczeniu ortodontycznemu mogą być wywoływane przez różne substancje, takie jak nikiel, żywice akrylowe czy lateks. Najczęściej pojawia się reakcja alergiczna na nikiel.

Do lat 30-40 XX wieku do produkcji materiałów ortodontycznych wykorzystywano głównie złoto, w 1929 roku po raz pierwszy użyto stali nierdzewnej – stosowanej do dziś. W ortodoncji stosowane są różne stopy metali, na przykład: chromo-kobaltowy, niklowo-tytanowy, β-tytanowy; jak widzicie większość tych stopów zawiera nikiel. Zawartość tego metalu w stopach waha się od 8%, jak w stali nierdzewnej, do ponad 50%, jak w stopach niklowo-tytanowych. Uwalnianie się niklu niekoniecznie jest związane z wysoką zawartością niklu w stopie. Wyobraźcie sobie, że ilość uwalnianego niklu może wzrosnąć podczas stresu! Co ciekawe, uwolniona ilość metalu dla większości pacjentów jest nieistotna z toksykologicznego punktu widzenia, ale może mieć znaczenie dla pacjentów z wysokim stopniem nadwrażliwości na nikiel. Badania potwierdziły istotnie wyższą zawartość niklu w płytce i ślinie pacjentów z aparatami ortodontycznymi.

Jak może wyglądać reakcja alergiczna na nikiel?

Może się pojawić:

• Zapalenie dziąseł
• Przerost dziąseł
• Złuszczanie warg 
• Rumień wielopostaciowy 
• Pieczenie w ustach 
• Metaliczny posmak
• Kątowe zapalenie warg 
• Zapalenie przyzębia

Najczęściej zgłaszanym objawem jest pieczenie. Błona śluzowa może wyglądać różnie, od lekkiego rumienia do błyszczących zmian, z obrzękiem lub bez. Mogą również występować inne objawy, takie jak okołoustne zapalenie skóry i rzadko parestezje ustno-językowe.

Jak często występuje alergia na nikiel?

Alergia ta dotyka 10% -30% kobiet i 1-3% mężczyzn. Prawdopodobnie jest to spowodowane tym, że kobiety częściej mają przekłuwane uszy, a przekłuwanie uszu jest główną przyczyną uczulenia na nikiel – częstość występowania alergii na nikiel u osób z przekłutymi uszami wynosiła 31%, a osób bez przekłutych uszu – tylko 2%.

Jakie zamki zwykle są bezpieczne dla alergika?

• Zamki ze stali nierdzewnej uważa się za bezpieczne. Poza nimi można wykorzystać zamki:

• Ceramiczne
• Poliwęglanowe (z tworzyw sztucznych)
• Tytanowe
• Złote

Często pytaliście o druty: dostępne są niklowo-tytanowe, których powierzchnia została zbombardowana jonami azotu, które specjalną warstwę powierzchniową, nadającą odporność na korozję i wypierającą atomy niklu oraz zmniejszającą ryzyko reakcji alergicznej. Można też wykorzystywać druty stalowe, TMA, tytanowe, pokryte złotem.

Jak widzicie wybór materiałów jest dość szeroki. Oczywiście, poza klasycznymi aparatami są też aparaty nakładkowe, które nie zawierają w sobie metali.

Jeśli stwierdzono u Ciebie alergię na nikiel, warto skonsultować się z alergologiem przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego. 

Źródła:

Chakravarthi S, Padmanabhan S, Chitharanjan AB. Allergy and orthodontics. J Orthod Sci. 2012;1(4):83-87. doi:10.4103/2278-0203.105871