Cześć! Dzisiaj chciałabym się odnieść do kilku z Waszych pytań 🙂

Czy można założyć aparat ortodontyczny tylko na jeden łuk zębowy?

Już tłumaczę jak to wygląda. Wszystko zależy od wady zgryzu, która występuje u Pacjenta. Czasami rzeczywiście naklejam stały aparat ortodontyczny tylko na jeden łuk zębowy. Takie leczenie można traktować jako rodzaj leczenia wspomagającego, potrzebnego na przykład przed planowanym leczeniem protetycznym. Może polegać na wychyleniu górnych siekaczy przed planowanym przez protetyka/lekarza dentystę wykonaniem licówek. Czasami aparat jest potrzebny, żeby wyciągnąć z kości złamany ząb, tak, by umożliwić wykonanie na nim wkładu i korony.

Poza sytuacjami, które są przygotowaniem do leczenia odtwórczego, czasami naklejam stały aparat ortodontyczny u pacjentów, u których pozycja szczęki względem żuchwy jest prawidłowa, a tylko w jednym łuku zębowym występują stłoczenia. W większości przypadków potrzebne jest jednak naklejenie zarówno aparatu górnego jak i dolnego. Rzadko zdarza się by zęby w jednym łuku ustawione były idealnie, a w drugim nie.

Inną kwestią jest też fakt, że leczenie ortodontyczne wpływa nie tylko na to jak są ustawione zęby, ale też na kształt płaszczyzny zgryzu. Leczenie za pomocą aparatu górnego i dolnego jest korzystne ze względu na fakt, że łatwiej jest dopasować do siebie górny i dolny łuk zębowy właśnie pod tym względem, co znacząco wpływa na uzyskanie prawidłowej okluzji u Pacjenta.

Czy nosząc aparat ortodontyczny na górnym i dolnym łuku można zdjąć wcześniej jeden z nich i kontynuować leczenie tylko w jednym łuku?

Jak najbardziej. Rzadko zdarza mi się zdejmować na jednej wizycie zarówno aparat górny jak i dolny. Najczęściej zdejmuję najpierw jeden łuk, ten, w którym zęby zajmują prawidłowe pozycje i tylko wtedy, gdy wiem na pewno, że już nie będę go potrzebowała do przesuwania zębów w drugim łuku.

Czy dłuższy czas noszenia aparatu ortodontycznego ma wpływ na utrzymanie efektu?

Tak naprawdę, staram się by aparat ortodontyczny znajdował się na zębach tylko przez taki czas, jaki jest konieczny do wyleczenia wady zgryzu. Badanie nie potwierdzają, by wydłużanie leczenia było korzystne dla Pacjenta. Badacze podkreślają, że zbyt długie leczenie zwiększa szansę na pojawienie się próchnicy, zapalenia dziąseł, recesji oraz resorpcji (czyli skrócenia) korzeni.

Zwykle, jeśli dochodzi do wydłużenia czasu noszenia stałego aparatu ortodontycznego (pomijając obecną, wyjątkową sytuację epidemiologiczną) jest to spowodowane nieprzestrzeganiem przez Pacjenta terminów wizyt lub częste uszkodzenia aparatu. Każde uszkodzenie, na przykład odklejenie zamka ortodontycznego, to jakby krok do tyłu podczas leczenia. Dlatego tak ważne jest, by zgłaszać tego typu sytuacje jak najszybciej, by ząb, od którego odkleił się zamek, nie zdążył się znacząco przesunąć.

Inne czynniki, które mają wpływ na czas leczenia ortodontycznego, to na przykład materiał, z którego wykonane są zamki ortodontyczne. Leczenie za pomocą klasycznych, metalowych zamków przebiega szybciej niż podczas leczenia z wykorzystaniem zamków kryształowych (korzystniejszy współczynnik tarcia między zamkiem metalowym a drutem ortodontycznym).

Jak utrzymać efekt leczniczy?

Kluczowa jest retencja! Retencja ortodontyczna jest ostatnią fazą leczenia ortodontycznego. Jej celem jest utrzymanie zębów w pozycji, która została ustalona za pomocą aparatu. Niestety, nasza twarz zmienia się z wiekiem. Zmiany te dotyczą zarówno struktury kostnej jak i tkanek miękkich. W związku z tym, jeśli nie zabezpieczymy odpowiednio osiągniętego ustawienia zębów jest duża szansa, że dojdzie do nawrotu wady. Tak naprawdę retencja jest bardzo ważną częścią leczenia ortodontycznego. Dopiero po zdjęciu aparatu ortodontycznego włókna, które utrzymują ząb w zębodole ulegają przebudowie, co może trwać około roku. W międzyczasie starają się one przesunąć ząb do pozycji, w której znajdował się przed rozpoczęciem leczenia! Stąd tak ważne jest noszenie ruchomego aparatu retencyjnego oraz kontrolowanie drutu retencyjnego, który naklejamy na zębach po zdjęciu aparatu ortodontycznego.

Jeśli zastanawiacie się nad rozpoczęciem leczenia ortodontycznego, warto się zastanowić, czy będziecie gotowi nosić aparat retencyjny i dbać o wizyty kontrolne. Tak naprawdę, pacjent, który zakłada aparat już na zawsze pozostaje pacjentem ortodontycznym. Badania pokazują, że kiedy pacjent nie przykłada się do dbania o retencję, bardzo łatwo może utracić efekt osiągnięty podczas noszenia aparatu. W ciągu 4 tygodni po zaprzestaniu noszenia retencji dochodzi do pogorszenia ustawienia zębów, co jest najbardziej widoczne w przypadku dolnych siekaczy. Obecnie zaleca się dożywotnią retencję.

Jestem tutaj dla Was

Jeśli istnieje więcej tematów dotyczących ortodoncji, które Waszym zdaniem powinnam poruszyć na blogu – zachęcam Was do wymieniania ich w komentarzach lub w wiadomościach prywatnych 🙂

Źródła:

Fleming PS. Timing orthodontic treatment: early or late?. Aust Dent J. 2017;62 Suppl 1:11-19. doi:10.1111/adj.12474

Johnston CD, Littlewood SJ. Retention in orthodontics. Br Dent J. 2015;218(3):119-122. doi:10.1038/sj.bdj.2015.47

Littlewood SJ, Millett DT, Doubleday B, Bearn DR, Worthington HV. Retention procedures for stabilising tooth position after treatment with orthodontic braces. Cochrane Database Syst Rev. 2016;2016(1):CD002283. Published 2016 Jan 29. doi:10.1002/14651858.CD002283.pub4

Littlewood SJ, Millett DT, Doubleday B, Bearn DR, Worthington HV. Retention procedures for stabilising tooth position after treatment with orthodontic braces. Cochrane Database Syst Rev. 2016;2016(1):CD002283. Published 2016 Jan 29. doi:10.1002/14651858.CD002283.pub4

Nimeri G, Kau CH, Abou-Kheir NS, Corona R. Acceleration of tooth movement during orthodontic treatment–a frontier in orthodontics. Prog Orthod. 2013;14:42. Published 2013 Oct 29. doi:10.1186/2196-1042-14-42